Gewoonten en gebruiken

Laat ik beginnen met een anekdote waarbij mijn voorliefde voor Nederland ernstig werd aangewakkerd. Ik stond een paar weken geleden in de kroeg en opeens had ik het idee dat ik in één of andere Nederlandse kolonie à la Salou of Lloret de Mar verzeild was geraakt. Wat heet: het nummer ‘Hey baby’ van Cooldown Cafe werd gedraaid en men had niet eens de moeite genomen om er een Noorse versie van te maken! Ik rende naar buiten om te kijken of er misschien een ‘Friet van Piet’ uit de grond was gestampt, maar helaas… Voorlopig zitten Hollandse snacks zoals een Smuller’s broodje kroket en een Keizer Karel berenklauw er voor mij niet in. Mensen die mij een beetje kennen weten dat Salou en Lloret me gestolen kunnen worden, maar die snacks…

De maand maart is aangebroken, een drukke maand voor mij! Niet zozeer wat betreft school, als wel wat betreft bezoekjes en reisjes. Vorige week zijn ons pap, mam en Marieke voor drie dagen langsgekomen. Ik heb ze de stad en de omgeving laten zien en het waren supermooie dagen. Het was leuk om weer iemand uit mijn oude, vertrouwde omgeving te zien! Op een dag zijn we met de bus honderd kilometer noordwaarts gereisd, waarna we uren hebben rondgewandeld in een gebied rondom een fjord. Het was het eerste fjord dat ik ooit had gezien en al was het niet bijzonder groot, de natuur die je op zo’n moment tegemoetkomt is prachtig. Typisch Noors, in mijn beleving.

Deze week is er ook bezoek, zij het niet voor mij, maar voor Francois: zijn vriendinnetje is even in Noorwegen. Het is maar goed dat ik Francois vorige week aan haar komst herinnerde, anders was hij afgelopen weekend naar Oslo vertrokken voor een concert en dan zat ik met die lelijke, stinkende meid opgescheept. Met betrekking tot dat laatste vind ik het bij nader inzien niet vreemd dat hij haar komst was vergeten. Nu ze eenmaal hier is, lijkt Francois zijn vrienden te behoeden voor zijn afzichtelijke Noémie; de eerste vier dagen van haar bezoek hebben ze het appartement nauwelijks verlaten en afgelopen dinsdag zijn ze voor onbepaalde tijd vetrokken naar Stockholm (die stad heeft natuurlijk niets met Noorwegen te maken, maar dat terzijde).

Terugkomend op de typisch Noorse fjorden; zij brengen mij op een onderwerp waarover ik jullie al enige tijd wil vertellen, maar tot nu toe is het daar nog niet van gekomen: Noorse gewoonten en gebruiken! Laat ik een aantal habits noemen:

In dit land heerst een voortdurende kinderwagenepidemie. Het stikt hier van de moeders! Zelfs op de universiteit ontkom je er niet aan; voor kinderen van de werknemers is een heuse kinderopvang op de campus. Daar komt bij dat heel veel moeders erg jong zijn, zonder de term ‘tienermoeders’ te gebruiken. Het is hier als vrouw redelijk normaal om eerst kinderen te krijgen en dan pas te gaan studeren, of om gewoon zwanger te raken tijdens je studie. ’t Is dat ik nog geen studente borstvoeding heb zien geven in de kantine, maar het zal me niet verbazen als ik dat ooit nog te zien krijg. Het grappige is dat één van de internationale studenten zwanger is (ik schat haar 21); alsof ze wist dat het hier hip is om op jonge leeftijd kinderen te krijgen.

Typisch Noors (en Zweeds) is de productie en consumptie van snus. Snus is tabak met een smaakje dat je achter je bovenlip stopt. Het is behoorlijk sterk spul, een nicotineshot, en het wordt in de supermarkt verkocht. Ik heb het aangeboden gekregen en geprobeerd, maar na een paar minuten trok ik het al niet meer en ik ga het ook niet meer gebruiken. Noorwegen en Zweden zijn de enige landen in Europa waar snus is toegestaan. Saillant detail: Zweden trad pas toe tot de EU nadat het had afgedwongen dat er geen verbod op snus zou komen.

Noren kennen een ander dagritme dan wij. Ze gaan ’s ochtends wat vroeger naar hun werk en zijn veelal tussen 15.00 en 15.30 afgewerkt omdat ze het dan niet meer zoeken. Het avondeten staat om vier uur ’s middags al op tafel. Als ik dat ritme zou hanteren, zou ik ’s avonds nog minimaal twee maaltijden nodig hebben.

Dan is er natuurlijk de Scandinavische vrouw. Veel meiden zijn inderdaad blond. Ik durf misschien ook wel de bewering aan dat hier meer mooie vrouwen rondlopen dan elders. Maar een bewering die ik nog meer aandurf, is dat de gemiddelde vrouw hier niet vies is van een ongezond dikke laag make-up. De Scandinavische vrouw heeft twee gezichten: één voor doordeweeks, waarbij niet of nauwelijks make-up wordt gebruikt en waarbij steevast joggingbroek en trimschoenen gedragen worden. Daarnaast is er een gezicht voor de stapavond, waarbij werkelijk alles uit de kast wordt gehaald om de man het hoofd op hol te doen slaan. Een vrouw in de kroeg met jeans aan is hier not done.

Waar lobbyen bij een Nederlandse docent kan helpen bij het binnenhalen van een vak, hoef je dat bij een Noorse docent niet te doen. Niet omdat de docenten zich verzetten tegen geslijm, maar omdat je het tentamen volledig anoniem maakt. Bij binnenkomst van de zaal krijg je een nummer waaronder je het tentamen maakt. Bij het nakijken kan de docent dus niet zien wiens tentamen hij voor zich heeft. Verschrikkelijk objectief dus, het zou verboden moeten worden! Overigens is de relatie tussen student en docent ontzettend informeel hier.

Dan een laatste recht dat de Noren hebben en waarover ik mij behoorlijk verbaasde: op internet kun je de inkomens- en belastinggegevens opvragen van iedereen met een Noors paspoort. Als dat geen transparantie is, weet ik het ook niet meer!

Volgende week ga ik sledehondenrijden en op jacht naar het noorderlicht. Hopelijk is het helder weer in de Poolcirkel en is er voldoende zonneactiviteit!

Jullie horen van me, de groeten thuis!

Martijn